Việc chọn tổ hợp môn học khi bước vào lớp 10 đóng vai trò quan trọng, không chỉ định hướng cho hành trình học tập mà còn ảnh hưởng đến tương lai nghề nghiệp của học sinh. Chọn sai tổ hợp môn học ở lớp 10 có thể kéo theo nhiều hệ lụy đáng tiếc cho hành trình học tập và phát triển tương lai của học sinh.

Thí sinh vẫn chưa có định hướng rõ ràng khi chọn tổ hợp ở lớp 10

Hồng Mai, một học sinh đang theo học tại trường THPT Hà Nội, lứa đầu tiên học chương trình phổ thông mới (chương trình 2018) ở bậc THPT. Ngay từ khi vào lớp 10, Mai nghĩ rằng “chọn đại” môn Địa, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Sinh và Tin học để nhẹ nhàng. Thế nhưng, em không ngờ giờ phải dựa vào để chọn môn thi tốt nghiệp và xét tuyển Đại học.

>>>> Xem ngay: Quy định cộng điểm ưu tiên, khuyến khích thi tốt nghiệp THPT 2025

Theo quy định, các em phải học 4 môn bắt buộc là Ngữ văn, Toán, Lịch sử, Ngoại ngữ, đồng thời chọn thêm 4 trong 9 môn còn lại. Như theo lý thuyết, học sinh có 126 cách chọn. Thế nhưng, tùy số giáo viên và cơ sở vật chất nên thực tế mỗi trường THPT thường chỉ có khoảng 5-8 tổ hợp. Ngay từ khi học sinh mới nhập học các em đã phải thực hiện việc chọn môn. Thời điểm đó chưa có phương án thi tốt nghiệp.

Năm 2022, Mai hoàn thành cấp THCS theo chương trình cũ (2006). Vì thế, khi lên lớp 10, em chưa có nhiều hình dung về chương trình mới nên đã “chọn đại” tổ hợp Địa, Giáo dục kinh tế và Pháp luật, Sinh học, Tin học để học.

Đến cuối học kỳ I năm lớp 10, Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn chuyển tổ hợp. Học sinh có thể làm đơn để hiệu trưởng xem xét nếu muốn chuyển đổi. Phần vì ngại thay đổi và phần vì vẫn thấy ổn do môn học nhẹ nên em bỏ qua việc này.

Cuối tháng 11/2023, Bộ công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 với bốn môn, gồm Toán, Văn và hai trong số môn mà học sinh đã học ở bậc THPT.

Khi trường thực hiện khảo sát về tổ hợp môn thi, Mai chợt nhận ra lựa chọn của mình tại thời điểm lớp 10 là chưa hợp lý. Với những môn đang học, Mai có hai lựa chọn: thi Tiếng Anh và Lịch sử để tạo thành hai khối D01 (Toán, Văn, Anh) và C03 (Toán, Văn, Sử); hoặc thi Lịch sử và Địa lý để có khối C00 (Văn, Sử, Địa), C04 (Văn, Toán, Địa).

Thực tế chỉ D01 và C00 là khối xét tuyển Đại học truyền thống, được nhiều trường Đại học sử dụng, còn C03 và C04 không phổ biến. Như vậy, Mai chỉ xây dựng được một tổ hợp để xét Đại học cho dù có chọn phương án nào đi chăng nữa.

"Một lựa chọn bao giờ cũng rủi ro hơn. Bây giờ em muốn đổi tổ hợp cũng không được nữa", Hồng Mai lo lắng.

Chọn sai tổ hợp ở lớp 10 kéo theo nhiều hệ lụy

Lớp 10 là một cột mốc quan trọng trong hành trình học tập của mỗi học sinh khi các em bắt đầu định hướng sâu hơn về ngành nghề tương lai thông qua việc chọn tổ hợp môn học. Tuy nhiên, có không ít học sinh và phụ huynh chọn tổ hợp một cách ngẫu nhiên, thiếu cân nhắc kỹ lưỡng. Hành động này tưởng chừng vô hại nhưng thực tế có thể mang lại những hệ lụy khó lường.

>>>> Mách bạn: Danh sách địa điểm thi Đánh giá năng lực, tư duy năm 2025

Thứ nhất, việc chọn bừa tổ hợp có thể dẫn đến việc học sinh cảm thấy không phù hợp và mất hứng thú với các môn học. Chẳng hạn, một học sinh yêu thích các môn xã hội nhưng lại chọn tổ hợp tự nhiên vì cho rằng "nghe sang" hoặc "nhiều bạn chọn", sẽ nhanh chóng cảm thấy áp lực khi phải đối mặt với những môn đòi hỏi tư duy logic cao như Toán, Lý, Hóa.

Ngược lại, nếu không có sự yêu thích hoặc năng lực cần thiết, các môn học sẽ trở thành gánh nặng, dẫn đến kết quả học tập thấp và tâm lý chán nản. Học sinh không chỉ đối mặt với áp lực từ nhà trường mà còn từ gia đình và xã hội, khiến các em cảm thấy mệt mỏi, mất cân bằng.

Thứ hai, việc chọn tổ hợp không đúng có thể ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp sau này. Tổ hợp môn học lớp 10-12 là bước đệm quan trọng để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển Đại học. Nếu không tính toán kỹ lưỡng, học sinh có thể rơi vào tình trạng không đủ điều kiện xét tuyển vào ngành học mơ ước. Ví dụ, một học sinh muốn theo đuổi ngành Y nhưng không chọn tổ hợp có môn Sinh học sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu đầu vào.

Thứ ba, chọn tổ hợp ngẫu nhiên còn thể hiện sự thiếu nghiêm túc trong việc tự quyết định tương lai. Đây là giai đoạn học sinh cần học cách chịu trách nhiệm với các quyết định của mình. Thế nhưng, nếu chỉ chọn đại, học sinh sẽ bỏ qua cơ hội rèn luyện tư duy chiến lược và tự định hướng bản thân.

Để tránh những hệ lụy này, học sinh cần xem xét kỹ sở thích, năng lực và định hướng nghề nghiệp trước khi chọn tổ hợp môn học. Học sinh có thể tham khảo ý kiến từ giáo viên, phụ huynh, hoặc các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp. Ngoài ra, phụ huynh và nhà trường cũng cần đóng vai trò định hướng, giúp các em hiểu rõ tầm quan trọng của việc lựa chọn tổ hợp phù hợp.

Việc chọn tổ hợp môn học ở lớp 10 không phải là quyết định nên làm qua loa. Một lựa chọn sai lầm hôm nay có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn cho tương lai. Do đó, mỗi học sinh cần cân nhắc kỹ lưỡng, xác định rõ mục tiêu và định hướng để có thể bước đi trên con đường học tập một cách tự tin và hiệu quả.

Trường Cao Đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp