Ở người già cơ thể có nhiều thay đổi về mặt sinh lý cũng như bệnh lý, đặc biệt quy luật lão hóa diễn ra không đồng bộ nên sẽ gây ra sự khó khăn cho việc sử dụng thuốc ở nhóm đối tượng này. Vậy có lưu ý dùng thuốc ở người già?

Các nguy cơ do thuốc xảy ra ở người cao tuổi

Độ tuổi dần tăng lên các vấn về về chức năng sinh lý hay hoạt động của các cơ quan nên nếu quá lạm dụng thuốc hoặc dùng sai cách sẽ dẫn đến các nguy cơ như:

• Rối loạn giấc ngủ: Có nhiều loại thuốc điều trị như thuốc giãn phế quản, thuốc lợi tiểu, thuốc corticoid kéo dài ở người cao tuổi dùng sẽ làm ảnh hưởng đến rối loạn giấc ngủ.
• Hạ huyết áp tư thế đứng: Khi xuất hiện triệu chứng hạ huyết áp tư thế đứng gây ra hoa mắt, chóng mặt khi thay đổi tư thế sẽ vô cùng nguy hiểm. Thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc kháng histamin H1, thuốc điều trị parkinson.
• Mắc tình trạng rối loạn nhận thức: Khi sử dụng thuốc ở người già dễ bị nhầm lẫn với hiện tượng suy giảm trí tuệ hay dùng thuốc gây ra tác dụng phụ lú lẫn, hay quên bởi các loại thuốc tăng huyết áp, chống co giật hoặc một số nhóm  thuốc kháng sinh.
• Mất thăng bằng: Người lớn tuổi hệ cơ xương không được vững chắc do đó rất dễ bị gãy xương. Các loại thuốc có thể dẫn đến tác dụng phụ mất thăng bằng như sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc an thần nhóm benzodiazepin, thuốc chống trầm cảm…
• Giảm điều hòa thân nhiệt: Độ tuổi càng lớn thì khả năng điều hòa thân nhiệt ngày càng giảm đi. Các loại thuốc giảm đau nhóm oipoid (morphin, codein, tramadol, proprapamin)... sẽ gây ra tác dụng phụ giảm điều hòa thân nhiệt ở người lớn tuổi.

>>>> Mách bạn: Các thực phẩm ngăn ngừa bệnh thiếu máu nên ăn để hồi phục sức khỏe tốt

Nguyên tắc dùng thuốc ở người già

Việc dùng thuốc cho người cao tuổi là quá trình hết sức phức tạp do sự đáp ứng khác nhau của từng người bệnh. Chính vì vậy để nâng cao hiệu quả điều trị đồng thời hạn chế các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe khi dùng thuốc ở người già theo một số nguyên tắc như:

• Không dùng thuốc nếu không thực sự cần thiết hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phác đồ điều trị đơn giản và ít thuốc nhất có thể.
• Chú ý cân nhắc ảnh hưởng của việc điều trị đến chất lượng cuộc sống bởi trong quá trình điều trị không chỉ chú trọng đến kéo dài sự sống.
• Xác định chính xác nguyên nhân gây ra bệnh và điều trị tận gốc chứ không đơn giản là điều trị các triệu chứng của cơ thể.
• Ghi chép lại lịch sử dùng thuốc của người bệnh để hạn chế các dị ứng hoặc tương tác thuốc xảy ra hoặc những loại thuốc được dùng trước đó không đem lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh.
• Bệnh lý mắc kèm: Người già có tiền sử mắc các bệnh lý như suy gan, suy tim, suy thận… điều này làm gia tăng nguy cơ xảy ra tương tác thuốc dẫn đến các ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
• Lựa chọn thuốc phù hợp: Nên lựa chọn ra các loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe, ít gây ra tác dụng phụ và đặc biệt phù hợp với tình trạng bệnh.
• Chỉnh liều: Đối với bệnh nhân cao tuổi sẽ được điều trị ở liều dùng thấp nhất sau đó trong trường hợp cần thiết điều chỉnh liều dùng tăng lên. Nên điều chỉnh liều thấp hơn so với những người trẻ tuổi thông thường.
• Dạng thuốc dùng: Những loại thuốc dạng siro,hỗn dịch hoặc viên sủi bọt sẽ dễ uống hơn thuốc dạng viên.
• Lựa chọn những thuốc có bao bì dễ mở, nhãn in chữ to và dễ đọc.
• Theo dõi sát các triệu chứng có thể do thuốc gây ra ở người bệnh cao tuổi như táo bón, lú lẫn, trầm uất, hạ huyết áp tư thế đứng, giảm điều hòa thân nhiệt...
• Chú ý hướng dẫn người già sử dụng bằng cách ghi rõ ràng, căn dặn cụ thể và tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Lưu ý khi dùng thuốc ở người già

Nhằm hạn chế các tác dụng phụ của thuốc có thể xảy ra với người già đồng thời giúp nâng cao hiệu quả điều trị cần lưu ý một số điều như:

- Người bị bệnh tăng huyết áp, suy tim không dùng dạng thuốc sủi bọt đối với (dạng thuốc sủi bọt luôn chứa natri sẽ làm tăng huyết áp).

- Người bị hen suyễn, COPD, đái tháo đường (chẹn bêta che mất triệu chứng tụt đường huyết ở người đang dùng thuốc trị đái tháo đường), bệnh lý mạch máu ngoại biên (peripheral vascular disease) nên tránh sử dụng thuốc nhóm này.

- Tránh dùng thuốc chống trầm cảm,  thuốc chống co thắt,đối với người bị phì đại lành tính tuyến tiền liệt hay bị táo bón (vì thuốc làm bí tiểu tiện hay táo bón nặng thêm), thuốc chống co thắt,.

- Không dùng thuốc glucocorticoid đối với người bị đái tháo đường (vì glucocorticoid làm tăng đường huyết).

Hy vọng với các thực phẩm ở trên bạn đọc đã có thêm thông tin lưu ý khi dùng thuốc ở  người già. Nếu có bất cứ thắc mắc nào về tình trạng dùng thuốc ở người già cần thông báo cho bác sĩ chuyên khoa biết để có biện pháp can thiệp nhanh chóng, phù hợp.

Cao Đẳng Dược TPHCM