Cao đẳng Y Dược TPHCM - Trường Cao Đẳng Y Dược Sài Gòn™

Trong kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin nên khi đốt sẽ gây ra nguy hiểm với sức khỏe người. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ các thông tin về triệu chứng và cách xử lý khi bị kiến ba khoang cắn. Bạn đọc hãy cùng theo dõi nhé.

Tìm hiểu về kiến ba khoang

Kiến ba khoang có tên gọi khác là kiến kim, kiến hoàng, kiến gạo… và tên khoa học là Paederus fuscipes Curtis thuộc họ Staphilinidae, bộ cánh cứng, lớp côn trùng, ngành động vật.

Đặc điểm trên cơ thể của loài vật này có ba khoang nên được gọi với tên là kiến ba khoang. Loại kiến này có thân hình thon giống như hạt thóc với chiều dài cơ thể trong khoảng 0,7 - 1cm, chiều ngang khoảng 2 - 5mm.

>>>> Mách bạn: Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em và cách điều trị

Kiến ba khoang có 3 đôi chân, thon nhọn về phía đuôi và đôi cánh trong suốt sẽ gấp gọn ở dưới cánh cứng. Điều này mà loài kiến này bay và chạy nhanh ở bụng có nhiều đốt và chia thành 3 khoang: Khoang đen, khoang đỏ ở phần đầu và bụng dưới có màu đen, bụng, ngực trên lại có màu đỏ.

Thường kiến ba khoang sẽ thích sống ở những nơi nóng ẩm và thường phổ biến ở các vùng có khí hậu ẩm ướt, đặc biệt xuất hiện vào mùa mưa, thời điểm độ ẩm cao, thời tiết ấm và thuận lợi để tạo môi trường cho chúng phát triển. Mùa mưa đến các ao hồ, đồng ruộng ngập nước lúc đó kiến ba khoang sẽ ẩn nấp ở những nơi khô ráo hơn, đặc biệt Kiến ba khoang là loại động vật rất thích ánh sáng điện, ánh sáng từ huỳnh quang nên sẽ theo đó di chuyển vào nhà làm gia tăng nguy cơ bị kiến đốt.

Loại kiến này lựa chọn đa dạng các thức ăn, chủ yếu là những loại côn trùng nhỏ như ăn rầy, rệp, sâu nhỏ, bồ hóng… 

Pederin là chất độc mạnh gấp từ 12 - 15 lần nọc của rắn hổ - trong kiến ba khoang có chứa chất độc này do đó khi đốt người sẽ rất độc. Mặc dù vậy nếu lượng chất độc nhỏ và chỉ tiếp xúc ở ngoài da sẽ không quá nguy hiểm.

Triệu chứng bị kiến ba khoang đốt?

Chất độc Pederin sẽ xâm nhập vào cơ thể khi bị kiến ba khoang đốt. Chất Pederin sẽ gây ra các triệu chứng rộp, phỏng da và viêm  nhiều ở mức độ từ nhẹ đến nặng. Hầu hết viêm da khi bị kiến ba khoang đốt sẽ thường xuất hiện ở các vùng hở như mặt, cổ ngực, tay, vai gáy… Một số các triệu chứng bị kiến ba khoang cắn:

• Ở những vùng da bị tổn thường xuất hiện các vùng dát đỏ thành vệt nền bị hơi cộm. 
• Xuất hiện  các mụn nước hoặc mủ nhỏ li ti ở giữa. 
• Vùng tổn thương hơi bị  lõm màu vàng nâu, hình tròn, bầu dục.
• Tình trạng phồng rộp da và nổi mụn nước có thể xuất hiện trên bề mặt da từ 12 - 36 tiếng kể từ sau khi bị kiến ba khoang đốt.
• Trường hợp viêm da nếu không được chữa trị sẽ  gây ra loét, các tổn thương sẽ kéo dài theo hình dạng đường thẳng dài hoặc hình chữ Y.
• Khi điều trị muộn hoặc tổn thương kéo dài sẽ gây ra sẹo đỏ và cần phải duy trì cải thiện tình trạng trong nhiều tháng mới hết hoàn toàn.
• Khi không may độc tố dính vào mắt sẽ dẫn đến viêm kết mạc và sưng phần mô mềm xung quanh mắt. Nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến mù tạm thời.

Kiến ba khoang khi cắn để lại nhiều hậu quả và biến chứng do đó hãy chú ý xử lý sớm nếu nhận thấy các triệu chứng bị kiến đốt. Có nhiều người nhầm lẫn viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang với bệnh zona nên khi nhận thấy bề mặt da có vết phỏng lan rộng, có mủ thì đều tự mua thuốc về  tự điều trị. Điều này dẫn đến bôi quá nhiều thuốc kháng virus đến mức loét da, tổn thương sâu như vậy sẽ kéo dài thời gian điều trị dài và lâu hơn thông thường.

Kiến ba khoang đốt có lây không?

Trường hợp bị kiến ba khoang đốt độc tố Pederin xâm nhập vào cơ thể. Kháng nguyên lạ xâm nhập cơ chế miễn  dịch của cơ thể sẽ sinh ra kháng thể để loại bỏ kháng nguyên này và gây ra những triệu chứng như ngứa, mụn, viêm, phồng rộp… Nên bị kiến  ba khoang đốt sẽ không lây từ người này sang người khác.

Mặc dù vậy bị kiến ba khoang đốt sẽ gặp phải các triệu chứng ngứa rát, râm ran khó chịu. Nên theo thói quen người bệnh gãi lên vùng da bị tổn thương như vậy sẽ gây ra trầy loét vết đốt, tổn thương sâu bị lan rộng diện tích tổn thương hoặc lan khắp cơ thể. Ngoài ra tay tiếp xúc bụi bẩn, chứa vi khuẩn có hại cho vết thương hở nên sẽ dẫn đến nhiễm trùng da nguy hiểm cho sức khỏe. Cần hết sức chú ý khi bị kiến  ba khoang đốt để không làm cho tổn thương nghiêm trọng xảy ra.

Cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt

Sau khi tiếp xúc nếu phát hiện ra bị kiến ba khoang đốt cần thực hiện rửa sạch vùng đã tiếp xúc với kiến bằng cồn 70 độ hoặc betadine. Hoặc có thể thay thế bằng xà phòng nhiều lần để  trung hòa chất độc.

Việc rửa sạch vết đốt do kiến ba khoang gây ra sẽ làm hạn chế tình trạng nọc độc của loài kiến này gây ra bọng nước.

Để điều trị kiến ba khoang đốt có thể sử dụng thuốc như:

Trường hợp nhẹ với triệu chứng như hồng ban

Ở bề mặt da chỉ cần thực hiện chăm sóc da bằng các sản phẩm dịu nhẹ, phản ứng viêm da có thể tự khỏi sau vài hôm.

Trường hợp bị tổn thương ở mức trung bình

Người bệnh sẽ có thể dùng các loại thuốc để điều trị như:

• Dùng dung dịch để làm dịu da như dung dịch hồ nước, dung dịch jarish, betadine…
• Các loại thuốc mỡ nhóm steroid, kháng sinh nhằm kháng khuẩn, giảm viêm.
• Nếu khi vết tổn thương gây ra ngứa rát có thể dùng thêm thuốc kháng sinh nhóm histamin hoặc giảm đau.

Trường hợp bị tổn thương nặng

Lúc này người bệnh sẽ cần dùng đến kháng sinh. Nếu khi tổn thương bị khô nên dùng kèm thuốc kháng sinh kết hợp chống viêm theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Trong thời gian dài nếu triệu chứng không có dấu hiệu thuyên giảm cần đến cơ sở y tế chuyên khoa thăm khám để chẩn đoán tránh các nhiễm trùng.

Hy vọng với những thông tin ở trên bạn đọc đã có thêm những thông tin về triệu chứng kiến ba khoang đốt.Tuy nhiên những thông tin này sẽ mang tính chất tham khảo và tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có cách xử lý đúng nhất.

Cao Đẳng Y Dược Sài Gòn